KANDİLLİ MERKEZ SAĞLIK OCAĞI SAĞLIK SİSTEMİNE BAKIŞ

23.08.2005 TARİHLİ MAKALEM.SAĞLIK SİSTEMİNE GENEL BAKIŞ 

Eğitim,sağlık,istihdam gibi ülkenin genelini ilgilendiren konularda çözüm önerileri sadece yerel verilere bağlı olmaz.Çözümler ülke gerçekleri ile örtüşmelidir.Aksi,şimdiye kadar olduğu gibi başarısızlıkla sonuçlanır.Çözüm üretenler,üzüm yemek istemeli,bağcı dövmek değil.

Bir önceki yazımda belirttiğim gibi Kandilli bölgesinde sağlık alanında ,varlık içinde yokluk yaşanan,neyin nasıl istenmesi gerektiğinin iyi bilinmemesinden kaynaklanan hizmet eksikliği yaşıyor.

Sağlık hizmetinde “HİZMET ZİNCİRİ”bilinmezse Kandillide olduğu gibi işler karışır.Değişik zamanlarda sağlık hizmet zinciri konusunda kamuoyuna bilgi vermiştim.Bu konuyu kısaca tekrarlayalım.

1.BASAMAK SAĞLIK HİZMETLERİ;Hizmet merkezi sağlık ocakları olup bu merkeze bağlı sağlık evleri olur.Sağlık evlerinde ebe-hemşireler görevli olup halkın özellikle koruyucu sağlık hizmetlerini yürütürler.Aşılama çalışmaları,ana-çocuk sağlığı hizmetleri,yaşlı ve sürekli hastaların takibi vs. Sağlık evleri her yerleşim biriminde bulunmalıdır. Sağlık ocaklarında yeterli sayıda hekim ve yardımcı sağlık personeli bulunur.Yardımcı sağlık personeli olarak ta muhakkak laborant,hemşire,sağlık memuru,tıbbı sekreter ve hizmetli bulunur.BİRİNCİ BASAMAK SAĞLIK KURULUŞLARI hizmet alanı içindeki koruyucu ve ayaktan tedavi edici sağlık hizmetlerini verir. Hastaların en az %80 nine çözüm bulunur. Bu kuruluşlarda uzman hekim çalışmaz.

2-İKİNCİ BASAMAK SAĞLIK KURULUŞLARI: Özellikle ana branşların bulunduğu yataklı tedavi kurumlarıdır.Ameliyathanesi,yataklı servisleri,acil polikliniği,röntgeni,laboratuarı olan kurumlardır.

3-ÜÇÜNCÜ BASAMAK SAĞLIK KURULUŞLARI:Daha çok il merkezleri olmak üzere büyük şehirlerde olur.Yoğun bakım şartlarının da olduğu ve her branşın hizmet verdiği hastanelerdir.

4-DÖRDÜNCÜ BASAMAK SAĞLIK KURULUŞLARI:Üniversite hastaneleri,özel dal hastaneleri,yüksek ihtisas hastaneleri gibi yoğun teknoloji kullanılan eğitim,araştırma hastaneleridir.

Yukarıda anlattığım SAĞLIK ZİNCİRİ,1970-80 li yıllarda,mezunu olduğum Hacettepe Tıp Fakültesi bünyesinde Etimesgut ve Çubuk ilçelerinde başarı ile uygulandı. Etimesgut veya Çubuk’un her hangi bir köy ve-veya mahallesinde hamile,bebek,çocuk,yaşlı kimler var biliniyordu.

Bu açıklamalardan sonra Kandilli de olması gereken hizmet ağını tarifle yelim;

SSK ya ait hastane-dispanser binası gerekli tadilat ve bakım sonrası MERKEZ SAĞLIK OCAĞI yapılmalıdır.Buranın bildiğim kadarı ile 2 hekim kadrosu var.Gökçeler de 2 olmak üzere 4 hekim ataması yapılabilir.Gökçeler deki sağlık ocağı personeli Kandilli ye alınır.Kandilli Sağlık Ocağında hemşire,ebe,laborant olarak en az 7-8 yardımcı sağlık personeli istihdam edilir(Kadrosunda zaten var). Gökçeler,Keşkek gibi yakın köy-mahalelere SAĞLIK EVLERİ kurulup işler hale getirilir.Kandilli sağlık ocağı 24 saat hizmet verecek şekilde hekim-personel nöbete konur.Nöbette mutlaka hekimle beraber hemşire ve teknisyen bulunur.Sağlık ocağında,birinci basamak laboratuar hizmeti verecek donanım ; EKG ,direkt grafilerinin çekilebileceği röntgen laboratuarı kurulur.Sağlık ocağında poliklinik muayenesinin yanında,acil poliklinik,EKG,Röntgen,Kan şekeri,hemogram,Kolesterol,Lipit,üre,karaciğer enzimleri,idrar tahlili,gaitada parazit tahlili,gaitada gizli kan taraması gibi tetkikler ,küçük cerrahi müdahaleler,idrar sondası takma-çıkarma işlemi,bir kaç saatlik müşahede yerleri yapılmalıdır.Bu saydığım hizmetlerin bir kısmı çalıştığım dönemlerde yapılıyordu.Şimdi de yapılabilmesi zor değil. Üstelik Kandillide yapılacak hizmet Ereğli deki hastanenin yükünü de azaltır.

Gelelim ambulans işine;Kandilli de ağır ve tehlikeli işler gurubuna giren maden işçiliği var.İş ve işçi güvenliği mevzuatında bu husus en ince ayrıntısına yazılıdır.Şu günlerde TTK da sözleşme yapıldı.Acaba sendika ambulans hizmeti istedi de alamadı mı?.Diğer bir husus ,TTK nın sağlık hizmetleri BAŞKANLIK seviyesinde iken PERSONEL BAŞKANLIĞINA bağlanan müdürlük oldu.Sağlık hizmetleri küçültülürken işçilerin temsilcisi sendika nerde idi?.İş kazalarının önlenmesi ve gerektiğinde yapılacak ilk müdahaleler TTK sağlık hizmetleri ile olmalıdır.

Ülkemizde halen hekim açığı var.Sağlık ocaklarındaki hekim sayısına düşen insan sayımız 2003 yılı için sağlık bakanlığı Internet sitesi bilgilerinde bölgeler göre;Marmara-7830,Ege-3536,Akdeniz-3791,İç Anadolu-4293,Karadeniz-4204,Doğu Anadolu-5815,Güneydoğu Anadolu-7913 ve Türkiye ortalaması ise 4898 dir.Kandilli deki 2600 rakamını buna göre değerlendirmek gerekir.

Türkiye de hizmet veren yaklaşık 100.000 hekimin içinde üniversite hocaları,asistanlar,devlet hastanelerindeki uzman hekimler,serbest çalışan hekimler dahildir.100.000 hekimi ülke nüfusuna bölerek 720 kişiye bir hekim düşer fikrini ileri sürmek en hafifinden “sağlık hizmetleri” konusunda bilgi fukaralığı demektir.Zaten ülkemizin en büyük problemi de “Bilgi sahibi olmadan fikir sahibi olmaktır”.

İstatistik ilminin temel kavramları vardır.Elma ile armut toplanmadığı gibi elmalarda kendi içinde Amasya,golden vs gibi ayrılır.Eğer istatistiksi bilgi veriyorsak bilimsel çalışmaların temel kavramlarına hakim olmamız gerekir.Yoksa sadece laf üretiriz.

Yürürlükteki kanunlarımıza göre ilaç satışı ancak ve ancak eczacıların sahibi olduğu eczaneler vasıtası ile yapılır(ECZACILAR VEECZANELER HAKKINDA KANUN Kanun Numarası             : 6197.).Devlet, hiçbir zaman eczane açamaz,açılmasını zorunlu kılamaz.Bu günkü yasalar budur.Bu durumu beğenmeyenler olabilir.Yasayı beğenmemek uymamayı gerektirmez. Hele de fikirleri,yazıları ile toplumun derdine derman olmaya aday olanların bu hususları daha iyi bilmesi gerekir. Nasıl ki Üniversiteye gidecek kişinin lise diploması,lise için ortaöğretim diploması gerekli ise millete rehberlik yapanların olmazsa olmazları da,bu ve benzeri temel kavramları öğrenmektir.

Üzüm yemek isteyenler,bağ olmayan yerde de üzüm yetiştirmeye gayret eder.Amaç bağcı dövmek ise ,bağ üzüm dolu olsa da bağcı dövmek için sebep bulunur.Saygılarımla.23.08.2005